Мінск. Капліца абраза Божай Маці "Знаменне"
2011.11 Фота: Арабей В.
Гістарычны агляд:

Капліца ў гонар абраза Божай Маці "Знаменне"

Гісторыя Мінскіх брацкіх вайсковых могілак пачалася ў 1914 г. Першыя пахаванні адбываліся ўжо з 29 лістапада 1914. На могілках, ў асноўным, хавалі салдат і афіцэраў, якія памерлі ад ран у шпіталях і лазарэтах. У Першую сусветную вайну ў Мінску разгарнулі працу шматлікія лазарэты і шпіталі. У іх ліку - чатыры зводных менскіх шпіталя, лазарэт Мінскага губернскага земскага таварыства, дабрачыннага таварыства «Дабрачыннасць», шпіталь Курскага губернскага земства, Крыжаўзвіжанскі, Прападобнага Серафіма Сароўскага, лазарэты Чырвонага Крыжа Смаленскай і Валагодскай суполак сясцёр міласэрнасці, Прыамурскі асобны, вялікая колькасць нумарных палявых.

У Мінску знаходзіўся і ўласны (які ўтрымліваўся на асабістыя сродкі) шпіталь яе імператарскай вялікасці гаспадарыні імператрыцы Марыі Фёдараўны.

У 1915 тэрыторыя могілак была пашырана. На адведзеным участку пачалі хаваць і мірных жыхароў з ліку бежанцаў, якія паміралі ад хвароб, голаду і холаду. У 1915 г. завяршылася будаўніцтва на могілках драўлянай капліцы, якая пазней атрымала статус царквы. Толькі да заканчэння Першай сусветнай вайны ў 1918 годзе на могілках было пахавана больш за 5 000 чалавек.

Пасля заканчэння Першай сусветнай вайны могілкі былі аддадзеныя забыццю. Частка тэрыторыі брацкіх могілак была забудавана, а на той частцы, што заставалася свабоднай, быў арганізаваны Старажоўскай рынак.

У 1998 годзе тэрыторыі былых брацкіх могілак ахвяраў Першай сусветнай вайны ў г. Мінску прысвоены статус гісторыка-культурнай каштоўнасці.

Па прапанове грамадскасці і рашэнні гарадскіх уладаў на месцы могілак на скрыжаванні вуліц Чарвякова і Старавіленскага тракта ў Менску быў запраектаваны мемарыял, які ўключае ў сябе агароджу з ваеннай сімволікай і капліцу. Над праектам добраўпарадкавання пад кіраўніцтвам Н. М. Дзятко працавалі архітэктары Е. В. Колотончик і В. Г. Яскевіч.

Агароджа ўзведзена ў 2010 годзе, абліцаваная гранітам, дэкаратыўныя элементы агароджы выкананы з чыгуну і бронзы. Яе ўпрыгожваюць картушы з ордэнамі часоў Першай сусветнай вайны, а ўваходную арку ўтвараюць два анёлы з покрывам Прасвятой Багародзіцы ў руках. Аўтар - скульптар Аляксандр Лышчык.

Капліца выканана ў класічным стылі. Звонку ў порціках размешчаны бронзавыя барэльефы на якіх намаляваны святыя воіны: Аляксандр Неўскі, Дзмітрый Данскі, Ян Воін і Архістратыг Міхаіл.

З усіх бакоў капліца зачынена дэкаратыўнымі рашоткамі, а ўнутры знаходзяцца мазаікі, якія атрымалі ў студзені 2012 года прэмію Прэзідэнта Беларусі "За духоўнае адраджэнне». Над імі працавалі мастакі Аляксандр Суша, Валерый Чайка і Сяргей Бышнёў.

14 жніўня 2011 г. капліца была асвечана Мітрапалітам Мінскім і Слуцкім, Патрыяршым Экзархам усяе Беларусі Філарэтам. Храм асвечаны ў гонар іконы Божай Маці "Знаменне". Менавіта гэтая ікона з'яўляецца цэнтральным элементам ва ўнутраным убранні капліцы. У падкупальных арках размяшчаюцца вобраз Спаса і абліччы арханёлаў.

На мемарыяльных могілках пахаваны больш чым 5 тыс. Воінаў. З іх вядомыя імёны 2.468 чалавек, яны ўвекавечаны на статуя каля капліцы. На пляцоўцы вакол капліцы ляжаць адліваныя дошкі з імёнамі воінаў, пахаваных на могілках і вайсковых часцей, да якіх яны належалі. У спецыяльным склепе пад капліцай пахаваны астанкі воінаў, знойдзеныя падчас будаўніцтва.

Капліца прыпісаная да прыходу храма Святой Марыі Магдаліны.